بررسی اجمالی
داخل داخلی ترین قسمت هر دندان ناحیه ای به نام پالپ وجود دارد. پالپ حاوی خون، منبع تغذیه و اعصاب دندان است. پالپیت وضعیتی است که باعث التهاب دردناک پالپ می شود. این می تواند در یک یا چند دندان رخ دهد و توسط باکتری هایی ایجاد می شود که به پالپ دندان حمله کرده و باعث تورم آن می شود.
دو شکل پالپیت وجود دارد: برگشت پذیر و غیر قابل برگشت. پالپیت برگشت پذیر به مواردی اطلاق می شود که التهاب خفیف است و پالپ دندان به اندازه کافی سالم باقی می ماند تا نجات پیدا کند. برگشت ناپذیر زمانی رخ می دهد که التهاب و سایر علائم مانند درد شدید باشد و پالپ را نتوان حفظ کرد.
پالپیت برگشت ناپذیر ممکن است منجر به نوعی عفونت به نام آبسه پری آپیکال شود. این عفونت در ریشه دندان ایجاد می شود، جایی که باعث ایجاد یک پاکت چرک می شود. در صورت عدم درمان، این عفونت می تواند به سایر قسمت های بدن مانند سینوس ها، فک یا مغز سرایت کند.
علائم چیست؟
هر دو نوع پالپیت باعث درد می‌شوند، اگرچه درد ناشی از پالپیت برگشت‌پذیر ممکن است خفیف‌تر باشد و فقط هنگام غذا خوردن رخ دهد. درد همراه با پالپیت برگشت ناپذیر ممکن است شدیدتر باشد و در طول روز و شب رخ دهد.
سایر علائم هر دو شکل پالپیت عبارتند از:
- التهاب
- حساسیت به غذای سرد و گرم
- حساسیت به غذاهای بسیار شیرین
پالپیت برگشت ناپذیر ممکن است شامل علائم دیگری از عفونت باشد، مانند:
- تب کردن
- تورم غدد لنفاوی
- بوی بد دهان
- طعم بد در دهان
علل آن چیست؟
در یک دندان سالم، لایه های مینا و عاج از پالپ در برابر عفونت محافظت می کنند. پالپیت زمانی اتفاق می‌افتد که این لایه‌های محافظ در معرض خطر قرار می‌گیرند و به باکتری‌ها اجازه می‌دهند وارد پالپ شوند و باعث تورم شوند. پالپ در داخل دیواره های دندان به دام می افتد، بنابراین تورم باعث فشار و درد و همچنین عفونت می شود.
مینای دندان و لایه‌های عاج ممکن است تحت شرایط مختلفی آسیب ببینند، از جمله:
- حفره یا پوسیدگی دندان که باعث فرسایش دندان می شود
- آسیب، مانند ضربه به دندان
- داشتن یک دندان شکسته، که پالپ را آشکار می کند
- ضربه های مکرر ناشی از مسائل دندانی، مانند ناهماهنگی فک یا دندان قروچه (دندان قروچه)
عوامل خطر چیست؟
هر چیزی که خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد، مانند زندگی در منطقه‌ای بدون آب فلورایده یا داشتن شرایط پزشکی خاص، مانند دیابت ، ممکن است خطر پالپیت را افزایش دهد.
کودکان و افراد مسن نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند، اما این تا حد زیادی با کیفیت مراقبت از دندان و عادات بهداشت دهان تعیین می شود.
عادات سبک زندگی همچنین ممکن است خطر ابتلا به پالپیت را افزایش دهد، از جمله:
- عادات بد بهداشت دهان مانند مسواک نزدن بعد از غذا و مراجعه نکردن به دندانپزشک برای معاینات منظم
- خوردن یک رژیم غذایی سرشار از قند، یا مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند، مانند کربوهیدرات های تصفیه شده
- داشتن یک حرفه یا سرگرمی که خطر ضربه به دهان شما را افزایش می دهد، مانند بوکس یا هاکی
- دندان قروچه مزمن
چگونه تشخیص داده می شود؟
پالپیت معمولا توسط دندانپزشک تشخیص داده می شود. دندانپزشک شما دندان های شما را معاینه می کند. ممکن است برای تعیین میزان پوسیدگی و التهاب دندان یک یا چند عکس اشعه ایکس بگیرند.
ممکن است یک تست حساسیت انجام شود تا ببیند آیا هنگام تماس دندان با گرما، سرما یا محرک های شیرین، احساس درد یا ناراحتی می کنید. میزان و مدت واکنش شما به محرک ها می تواند به دندانپزشک شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که آیا تمام یا تنها بخشی از پالپ تحت تأثیر قرار گرفته است یا خیر.
یک تست ضربه زدن دندان اضافی، که از ابزاری سبک وزن برای ضربه زدن به دندان آسیب دیده استفاده می کند، می تواند به دندانپزشک شما کمک کند تا میزان التهاب را تعیین کند.
دندانپزشک شما همچنین ممکن است میزان آسیب پالپ دندان را با دستگاه پالپ تستر الکتریکی تجزیه و تحلیل کند. این ابزار بار الکتریکی کوچکی را به پالپ دندان وارد می کند. اگر بتوانید این بار را احساس کنید، پالپ دندان شما همچنان زنده تلقی می شود و پالپیت به احتمال زیاد برگشت پذیر است.
چگونه درمان می شود؟
روش های درمان بسته به برگشت پذیر یا غیرقابل برگشت بودن پالپیت شما متفاوت است.
اگر پالپیت برگشت پذیر دارید، درمان علت التهاب باید علائم شما را برطرف کند. به عنوان مثال، اگر حفره دارید، برداشتن ناحیه پوسیده و ترمیم آن با پر کردن باید درد شما را تسکین دهد.
اگر پالپیت برگشت ناپذیر دارید، دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند که به یک متخصص مانند یک متخصص ریشه مراجعه کنید. در صورت امکان، دندان شما ممکن است از طریق روشی به نام پالپکتومی نجات یابد. این اولین قسمت از کانال ریشه است. در طی پالپکتومی، پالپ برداشته می شود اما بقیه دندان دست نخورده باقی می ماند. پس از برداشتن پالپ، ناحیه توخالی داخل دندان ضد عفونی، پر و مهر و موم می شود.
در برخی موارد، کل دندان شما باید برداشته شود. این به عنوان کشیدن دندان شناخته می شود. اگر دندان شما مرده باشد و نتوان آن را نجات داد ممکن است کشیدن دندان توصیه شود.
پس از پالپکتومی یا کشیدن دندان، در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به جراح خود اطلاع دهید:
- درد شدید یا دردی که تشدید می شود
- تورم داخل یا خارج دهان
- احساس فشار
- عود یا ادامه علائم اولیه شما
مدیریت درد
مدیریت درد، چه قبل و چه بعد از درمان، معمولاً با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) انجام می شود . اینها درد و التهاب را تسکین می دهند.
در مورد مارک NSAID و دوز مناسب شما با دندانپزشک خود صحبت کنید. اگر نیاز به ریشه دندان یا کشیدن دندان دارید، جراح ممکن است داروهای مسکن قوی تری تجویز کند.
جلوگیری
اغلب با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک می توان از ایجاد پالپیت جلوگیری کرد. کاهش یا حذف شیرینی‌هایی مانند کولاهای شیرین، کیک و آب نبات نیز می‌تواند کمک کند.
اگر دندان قروچه دارید، گارد دندان ممکن است به محافظت از دندان های شما کمک کند.
چشم انداز
در صورت مشاهده هرگونه درد در دهان به دندانپزشک خود مراجعه کنید. اگر پالپیت دارید، درمان زودهنگام آن ممکن است به پیشگیری از پالپیت برگشت ناپذیر کمک کند. پالپیت برگشت پذیر با برداشتن حفره و پر کردن دندان درمان می شود. ممکن است برای پالپیت برگشت ناپذیر از کانال ریشه یا کشیدن دندان استفاده شود.
