تومور مغزی : انواع،علائم و روش های تشخیص و درمان
تومور مغزی یک توده غیرعادی در بافت مغزی است که در اثر رشد غیر طبیعی سلول‌های مغزی ایجاد میشود. تومورهای مغزی، انواع متفاوتی دارند و بسته به نوع شکل‌گیری، اندازه و موقعیت قرارگیری‌شان به دسته‌های مختلفی تقسیم میشود. برخی از تومورها خوش‌خیم هستند و مشکل جدی را برای فرد ایجاد نمی‌کنند. این تومورها با یک عمل جراحی از سر خارج شده و از بین می‌روند.
تومورهای بدخیم تومورهایی هستند که اختلالات بسیاری را در اندام‌های مختلف بدن ایجاد کرده و با درگیر کردن اعصاب مغزی، عمل جراحی را نیز سخت‌تر می‌کنند.
در این مطلب قصد داریم اطلاعات کاملی در مورد تومورهای مغزی ارائه دهیم و ضمن معرفی انواع آن، علائم و راهکارهای درمانی آن‌ها را نیز بیان کنیم. با ما همراه باشید
تومور مغزی اولیه و ثانویه
تومورهای مغزی از لحاظ نوع پیدایش و رشدشان به دو دسته کلی تومورهای اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند:
تومورهای اولیه: تومورهایی هستند که از سلول‌های مغز، سلول‌های عصبی، غشای اطراف مغز و غدد شروع می‌شوند و معمولا در همان محدوده یا بافت‌های نزدیک به آن، باقی می‌مانند. این نوع تومورها زمانی ایجاد می‌شوند که دی ان ای سلول‌های طبیعی مغز دچار جهش شده و تعداد آن‌ها به طور غیرطبیعی افزایش پیدا کند. تومورهای اولیه در اغلب موارد خوش‌خیم هستند، اما ممکن است نمونه‌های بدخیمی از آن‌ها نیز وجود داشته باشد. از جمله این تومورها می‌توان به مننژیوما، گلیوما و تومور هیپوفیز اشاره کرد.
تومورهای ثانویه: تومورهای ثانویه یا متاستاز، تومورهایی هستند که از سرطان دیگر نقاط بدن به مغز رسیده و تشکیل توده می‌دهند. سرطان‌های ریه، پستان، کلیه و پوست از جمله سرطان‌هایی هستند که ممکن است به سمت مغز گسترش پیدا کنند و باعث ایجاد سرطان مغز شوند. تومورهای ثانویه در دسته تومورهای بدخیم جای می‌گیرند.
علائم عمومی تومور مغزی
تومورهای مغزی بر اساس نوع، اندازه و موقعیت قرارگیری‌شان، علائم متفاوتی را از خود نشان می‌دهند، اما علائم مشترکی نیز دارند که عبارتند از:
- سردردهایی که معمولا در هنگام صبح شروع میشود و فرد را از خواب بیدار می‌کند. این سردرد به مرور بیشتر و شدیدتر می‌گردد و با مسکن نیز بهبود نمی‌یابد.
- حالت تهوع یا استفراغ که دلیل مشخصی ندارد.
- ایجاد اختلال در بینایی که باعث دوبینی یا کاهش بینایی در فرد می‌گردد.
- فرد بیمار تعادل بدن خود را از دست می‌دهد.
- ایجاد ضعف در اندام‌های مختلف بدن که باعث از دست دادن تدریجی احساس، خصوصا در قسمت دست‌ها و پاها میشود. در واقع فرد توانایی حرکت خود را از دست می‌دهد.
- اختلالات گفتاری که باعث صحبت کردن فرد را با مشکل مواجه می‌کند.
- تغییردر رفتار و خلق‌وخو، تا جایی که احساسات فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- از دست دادن حافظه و سردرگمی در انجام فعالیت‌های روزمره
- تشنج، خصوصا در افرادی که سابقه تشنج دارند.
علائم عنوان شده، در انواع تومور مغزی مشترک هستند و می‌توانند نشان‌دهنده بروز این بیماری باشند. از این رو، در صورتی که یک یا چند مورد از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، حتما به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید. برای آشنایی بیشتر با علائم عمومی تومور مغزی، در ادامه هریک از آن‌ها را به طور مختصر معرفی می‌کنیم.
سردردهای مزمن
سردرد، یکی از شایع‌ترین نشانه‌های تومور مغزی است که در اغلب افراد مبتلا به تومور، مشاهده میشود. ایجاد توور مغزی و رشد آن، بر روی اعصاب و رگ‌های خونی فشار وارد کرده و در نهایت فرد را با سردردهای شدید و ممتد مواجه می‌کند. سردردهای ناشی از تومور با تمامی سردردهایی که تا به امروز داشته‌اید، متفاوت است. این سردرد معمولا از هنگام صبح شروع میشود و فرد را از خواب بیدار می‌کند و به مرور زمان نیز بیشتر میشود. هرگونه فعالیت، مانند ورزش کردن، سرفه کردن یا حتی تکان خوردن، باعث افزایش سردرد می‌گردد. سردرد ناشی از تومور معمولا با تشنج، تهوع و استفراغ همراه است و با هیچ قرص و دارویی تسکین نمی‌یابد. دقت داشته باشید که هر سردرد شدیدی نشانه تومور مغزی نیست، اما در صورت ادامه‌دار بودن باید مورد پیگیری قرار گیرد.
تشنج، حالت تهوع و استفراغ
تومورهای مغزی بر روی اعصاب و سلول‌های مغز فشار وارد می‌کنند. این فشار باعث ایجاد تداخل در سیگنال‌های الکتریکى شده و در نهایت منجر به تشنج می‌گردد. تشنج یکی از مهم‌ترین علائم تومور مغزی است که در ۵۰ درصد بیماران مبتلا به تومور مشاهده میشود. البته تشنج دلایل دیگری نیز دارد، اما اگر همراه با سردرد یا علائم دیگر تومور مغزی باشد، باید مورد پیگیری قرار گیرد.
از طرف دیگر، بهم‌ریختگی تعادل هورمون‌ها باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ می‌گردد که در کنار دیگر موارد، می‌تواند یکی از نشانه‌های تومور مغزی باشد.
احساس ضعف و خستگی بیش از اندازه
بسیاری از مواقع پیش آمده که احساس خستگی شدیدی داشته‌اید، اما خستگی ناشی از تومور چیزی بیش از یک خستگی معمولی است. در این موارد، اغلب کسلید و دوست دارید حتی در وسط روز نیز بخوابید. احساس ضعف در اندام‌های مختلف بدن، از دست دادن تمرکز، بی‌برنامگی و حتی حساس شدن، از جمله مواردی است که در این مواقع با آن برخورد می‌کنید. خستگی بیش از اندازه دلایل مختلفی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به کم خونی، بروز بیماری‌های خود ایمنی و بیماری‌های عصبی اشاره کرد. اما در کنار همه این‌ها، احساس ضعف و خستگی می‌تواند نشانه ایجاد تومور مغزی نیز باشد که باید مورد بررسی و معاینه قرار گیرد.
ایجاد تغییر در رفتار و خلق و خو
از دیگر علائم تومور مغزی می‌توان به ایجاد تغییردر رفتار، شخصیت و خلق‌وخوی فرد اشاره کرد. در واقع تومورهای مغزی عملکرد مغز را مختل کرده و از این طریق بر روی شخصیت فرد تاثیر میگذارند و نوسانات خلقی را ایجاد می‌کنند. ناراحتی زیاد و حساس شدن نسبت به رفتار دیگران، بی‌حوصلگی، عدم ثبات رفتاری و پرخاشگری، از جمله موارد اختلالات رفتاری است که در بیماران مبتلا به تومور مغزی مشاهده میشود. البته این تغییر رفتار ممکن است دلایل دیگری نیز داشته باشد که از میان آن‌ها می‌توان به مصرف مواد مخدر، اختلالات روانی و درمان‌هایی چون شیمی درمانی، اشاره کرد.
گاهی اوقات تومور مغزی اختلالات روانی مانند افسردگی را نیز در پی دارد. احساس غم و اندوه بیش از اندازه، عدم فعالیت، کاهش انرژی، بی‌خوابی، احساس گناه یا بی‌ارزش بودن از جمله مواردی است که ممکن است فرد مبتلا به تومور با آن مواجه شود. در این موارد فرد حتی علاقه‌ای به انجام کارهایی که قبلا دوست داشته است، ندارد و حتی به خودآزاری یا خودکشی نیز فکر می‌کند.
علائم تومور مغزی بر اساس موقعیت تومور
علائمی که تا این‌جا مطرح شدند، در دسته علائم عمومی تومور جای می‌گیرند، اما تومورهای مغزی بر اساس موقعیت قرارگیری‌شان، نشانه‌های خاص‌تری نیز از خود بروز می‌دهد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
- مشکلات بینایی: در صورتی که تومور مغزی در غده هیپوفیز، عصب باصره، لوب پس سرى یا لوب گیجگاهى ایجاد شود، بر روی اعصاب بینایی تاثیر گذاشته و باعث بروز مشکلات بینایی در فرد می‌گردد.
- مشکل در گفتار، خواندن و نوشتن: این اختلالات زمانی بروز پیدا می‌کند که قسمت‌های خاصی از مغز، مانند مخچه، لوب گیجگاهى و لوب آهیانه‌اى مورد آسیب قرار گیرد.
- اختلال شنوایی: در صورتی که تومور در نزدیکی اعصاب جمجمه یا لوب گیجگاهى رشد کند، به اعصاب شنوایی فشار وارد کرده و باعث ایجاد اختلال در این بخش می‌گردد.
- ایجاد اختلال در بلع: تومورهایی که در ناحیه مخچه، اعصاب جمجمه یا نزدیکی آن رشد می‌کنند، باعث ایجاد اختلال در بلع غذا می‌شوند.
- ایجاد اختلال در راه رفتن یا حرکت دست و پا: در صورتی که تومور در ناحیه مخچه یا لب قدامی مغز رشد کند، اختلالاتی را در اندام‌های حرکتی بدن به وجود می‌آورد.
- اختلال در حفظ تعادل بدن: این مورد زمانی ایجاد میشود که تومور در بخش پایه مغز یا نزدیک به آن رشد کند که در این صورت باعث بروز مواردی چون درد، ضعف و بی‌حسی نیز می‌گردد.
انواع تومورهای اولیه مغز
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، تومورهای مغزی به دو دسته کلی تومورهای اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. تومورهای اولیه، تومورهایی هستند که از بافت مغز شروع می‌شوند و معمولا در همان ناحیه و بافت‌های اطراف باقی می‌مانند. این تومورها با توجه به منطقه‌ای که در آن ایجاد می‌شوند، انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
گلیوما (Glioma): گلیوما تومورهایی هستند که از مغز یا نخاع شروع می‌شوند و منشا آن‌ها سلول‌های یاخته گلیال است. تومورهای گلیوما بسته به نوع سلول، موقعیت و درجه بدخیمی‌شان، در یکی از دسته‌های آستروسیتوم‌ها، اپندیموما، گلوبلاستوما، الیگوستروکتومی‌ها والیگودندرولیوم‌ها قرار می‌گیرند.
مننژیوما (meningioma): مننژیوم یکی از رایج‌ترین نوع تومورهای اولیه مغز است که از بخش مننژ، غشای محافظ اطراف مغز و نخاع، شروع میشود. این تومور در اغلب موارد به آرامی رشد می‌کند و تا زمانی که کوچک است، مشکلی را برای فرد ایجاد نمی‌کند. از این رو، در دسته تومورهای خوش‌خیم جای می‌گیرد.
نوروم آکوستیک (Acoustic Neuroma): نوروم آکوستیک یک تومور غیرسرطانی است که در عصب هشتم جمجمه رشد می‌کند. عصب هشتم رابط بین گوش میانی و مغز است. از این رو، رشد تومور بر روی این عصب باعث ایجاد اختلال در شنوایی شده و بروز علائمی چون وزوز یا احساس سنگینی در گوش را به دنبال دارد. تومور نوروم آکوستیک در دسته تومورهای خوش‌خیم جای می‌گیرد و رشد بسیار پایینی دارد.
هیپوفیز: تومور هیپوفیز، یکی از بیماری‌های مربوط به غده هیپوفیز است که به دلیل رشد غیرطبیعی این غده ایجاد میشود. غده هیپوفیز فعالیت‌های بسیاری را در بدن انجام می‌دهد و کنترل غده‌های دیگر از جمله غده تیروئید، غدد فوق کلیوی و … را برعهده دارد. از این رو، هرگونه اختلال در این غده بر روی سایر اندام‌ها تاثیر داشته و مشکلات بسیاری را برای انسان ایجاد می‌کند. تومور هیپوفیز معمولا رشد آرامی دارد و در دسته تومورهای خوش‌خیم جای می‌گیرد.
مدولوبلاستوما (Medulloblastoma): مدولوبلاستوما یک تومور سرطانی بدخیم است که بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده میشود. این تومور از مخچه شروع میشود و از طریق مایع نخاعی در بدن گسترش می‌یابد. از جمله علائم وجود این تومور می‌توان به عدم تعادل و ایجاد اختلال در بینایی اشاره کرد.
کرانیوفارنژیوم (Craniopharyngiom): کرانیوفارنژیوما یک تومور خوش‌خیم است که از قاعده مغز شروع به رشد کرده و به تدریج بزرگ‌تر میشود. این تومور بر روی بخش‌هایی از مغز مانند غده هیپیوفیز، هیپوتالاموس، عروق خونی و بطن‌های مغزی تاثیر گذاشته و مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد می‌کند. یعنی در واقع میزان درگیری و عملکرد آن مانند تومورهای بدخیم است، اما به دلیل رشد کندی که دارد، در دسته تومورهای خوش‌خیم جای می‌گیرد.
عوامل موثر در ایجاد تومور مغزی
تا این‌جا انواع تومورهای مغزی را معرفی کرده و علائم عمومی و خاص هریک از آن‌ها را توضیح دادیم. شاید این سوال برایتان ایجاد شده باشد که دلیل ایجاد تومورهای مغزی چیست یا چه عواملی خطر ابتلا به تومورهای مغزی را افزایش می‌دهد. نکته‌ای که وجود دارد این است که تومور مغزی علت مشخصی ندارد و در واقع دلیل ابتلای بسیاری از افراد ناشناخته است، اما مواردی وجود دارد که باعث افزایش میزان خطر ابتلا به این تومور میشود. این موارد عبارتند از:
سابقه خانوادگی: افرادی که در خانواده خود سابقه تومور مغزی دارند یا بیماری سندروم در آن‌ها زیاد است، در معرض ابتلا به تومور مغزی هستند.
اشعه‌های مضر: افرادی که به هر دلیلی در معرض تابش اشعه‌های مضر قرار دارند، احتمال ابتلا به تومور مغزی در آن‌ها زیاد است. از جمله این اشعه‌ها می‌توان به اشعه پرتودرمانی اشاره کرد که یکی از راه‌های درمان سرطان می‌باشد. اشعه‌های ایکس، فرابنفش، پارازیت‌ها، امواج مخابراتی، امواج رادیویی و گوشی‌های موبایل نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
هورمون‌ها: یکی دیگر از عوامل ابتلا به تومور مغزی، هورمون‌های جنسی مانند استروژن و پروژسترون هستند که در صورت تغییر و عدم توازن، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
ضربه: ضربه‌هایی که در اثر تصادف، زمین خوردن، سقوط از بلندی و … به سر وارد می‌شوند، احتمال ابتلا به تومور مغزی را افزایش می‌دهند.
مواد شیمیایی: وجود فلزات سنگین مانند سرب که در آلودگی شهرها دیده میشود و همچنین مواد افزودنی که به عنوان نگهدارنده به مواد غذایی اضافه میشود، از جمله مواردی هستند که می‌توانند باعث ایجاد تومور مغزی شوند.
روش‌های تشخیص تومور مغزی
اگر یکی از علائم تومور مغزی را در خود مشاهده کردید و مشکوک به این بیماری هستید، باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه نمایید و علل مشکلات و اختلالات ایجادشده را پیگیری کنید. پزشک برای تشخیص تومور مغزی از روش‌هایی استفاده می‌کند که عبارتند از:
معاینه عصبی: در مرحله اول پزشک به معاینه عصبی بیمار پرداخته و مواردی چون تعادل و هماهنگی بین اندام‌ها، بینایی، شنوایی و قدرت عکس‌العمل بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد.
تصویربرداری ام‌ارآی: ام‌ارآی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های تصویربرداری است که برای بررسی تومور و موقعیت قرارگیری آن، تجویز میشود. در برخی مواقع ممکن است از تزریق رنگ به سیاهرگ برای نمایش بهتر و دریافت جزئیات بیشتر استفاده شود.
سی‌تی‌اسکن: سی‌تی‌اسکن، نوع دیگری از تصویربرداری است که برای تشخیص تومور مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که تومور از سرطان دیگر نقاط بدن به مغز رسیده باشد، پزشک سی‌تی‌اسکن را برای تعیین محل سرطان توصیه می‌کند.
نمونه‌برداری: نمونه‌برداری بخشی از درمان تومور مغزی است که برای تعیین نوع تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع پزشک برای تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور، بخشی از آن را جدا کرده و مورد آزمایش قرار می‌دهد. این کار گاهی اوقات قبل از عمل جراحی و با هدایت یک سوزن بسیار باریک به محل تومور، انجام میشود و در برخی مواقع نیز تکه‌ی کوچکی از تومور حین عمل جدا شده و برای تعیین نوع آن به پاتولوژیست تحویل داده میشود. تعیین درست نوع تومور تاثیر بسیار زیادی در انتخاب روش درمانی و نتیجه آن دارد.
روش‌های درمانی تومور مغزی
روش‌های درمانی متفاوتی برای تومور مغزی وجود دارد که با توجه به نوع تومور، اندازه، موقعیت قرارگیری و همچنین وضعیت جسمانی و سلامتی بیمار برای او تجویز میشود. جراحی، اولین راهکار درمانی است که برای خارج کردن تومور از جمجمه پیشنهاد میشود. گاهی اوقات پزشک پس از جراحی، از روش‌های تکمیلی مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی برای از بین بردن ریشه‌ها و بخش‌های باقی‌مانده‌ی تومور استفاده می‌کند. در ادامه به معرفی هریک از این روش‌ها پرداخته و توضیحاتی کاملی را در مورد هریک از آن‌ها بیان می‌کنیم.
جراحی تومور مغزی
جراحی اولین روش پیشنهادی پزشک برای درمان تومور مغزی است. اگر تومور در موقعیت مکانی مناسبی قرار داشته باشد و خارج کردن آن آسیبی را به اعصاب و بافت مغزی وارد نکند، پزشک از جراحی برای درمان بیمار استفاده می‌کند. جراحی تومور مغزی روش‌های متفاوتی دارد که بسته به اندازه تومور و موقعیت قرارگیری آن، توسط پزشک انتخاب میشود. روش‌های جراحی تومور مغزی عبارتند از:
روش کرانیوتومی: کرانیوتومی یا جمجمه‌بری، نوعی از عمل جراحی سر است که در آن بخشی از استخوان جمجمه بیمار به طور موقت برداشته میشود. در این روش، جراح ابتدا محل دقیق ضایعه را تشخیص داده و سپس شروع به برداشتن استخوان ناحیه موردنظر می‌کند تا به بافت مغزی دسترسی کامل داشته باشد. استخوان جمجمه در پایان عمل جراحی به جای اولیه برگشته و با پیچ، تیتانیوم، سیم و نخ، ثابت میشود.
روش آندوسکوپی: آندوسکوپی یکی از جدیدترین روش‌های جراحی است که با استفاده از ابزاری خاص با نام آندوسکوپ انجام میشود. در این روش پزشک از طریق ایجاد چند سوراخ بسیار کوچک در جمجمه یا از راه بینی و سینوس‌ها، آندوسکوپ را وارد مغز بیمار کرده و به تومور دسترسی پیدا می‌کند. دستگاه آندوسکوپ یک لوله بسیار باریک مجهز به میکروسکوپ، دوربین و نور است. جراح با استفاده از این دستگاه نقطه موردنظر را بر روی صفحه نمایش مشاهده کرده و عمل جراحی را با دقت و ظرافت بسیار بالایی انجام می‌دهد.
در این‌جا تومور بدون این‌که برشی بر روی جمجمه ایجاد شده باشد، از مغز خارج می‌گردد. در انجام عمل جراحی به روش آندوسکوپی، دو پزشک باهم همکاری می‌کنند. جراح گوش، حلق و بینی که وظیفه هدایت آندوسکوپ را بر عهده دارد و جراح مغز و اعصاب که عمل تکه کردن تومور و خارج کردن آن از مغز را انجام می‌دهد. جراحی آندوسکوپی ممکن است چندین ساعت طول بکشد، اما عوارض کمتری نسبت به جراحی کرانیوتومی دارد و بیمار در عرض ۲ تا ۳ روز از بیمارستان مرخص میشود.
خطرات و عوارض جراحی تومور مغزی
عمل تومور مغزی یکی از حساس‌ترین عمل‌های جراحی است که کوچک‌ترین اشتباه در انجام آن، عوارض بسیار جدی و گاها غیرقابل جبران را برای فرد ایجاد کند. رایج‌ترین عوارض جراحی تومور مغزی عبارتند از:
- سردرد: یکی از شایع‌ترین عوارض جراحی تومور مغزی، سردرد پس از عمل است. عمل جراحی فشار بسیار زیادی را به بافت‌های مغزی وارد می‌کند و باعث ایجاد سردرد در بیمار می‌گردد. این سردردها تا دو هفته پس از جراحی کاملا طبیعی است، اما بیشتر از آن، کمی نگران‌کننده می‌باشد.
- تشنج: تومور مغزی باعث ایجاد فشار و آسیب به بافت مغزی میشود که در نهایت تشنج بیمار را به دنبال دارد. تشنج پس از عمل جراحی تا حدی عادی است و با داروهای ضد تشنج کنترل میشود. اما اگر تعداد تشنج‌ها بالا باشد، برای بیمار خطرناک بوده و احتمال عمل جراحی مجدد وجود دارد.
- تورم و کبودی: در روش کرانیوتومی بخشی از جمجمه بیمار برداشته میشود و پس از انجام عمل دوباره به سر جای خود برمی‌گردد. این مسئله باعث کشیدگی پوست سر و در نهایت کبودی و تورم در ناحیه موردنظر می‌گردد. کبودی و تورم جای زخم تا دو هفته پس از عمل جراحی طبیعی است، اما بیشتر از این مدت نشان‌دهنده عفونت می‌باشد که باید سریعا پیگیری شود.
از دیگر عوارض و خطرات تومور مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت مغز
- خونریزی داخلی مغز
- بیماری مننژیت
- احتمال سکته مغزی
- ایجاد تغییر در میزان مایع مغزی و نخاعی در مغز
- ایجاد تغییر در میزان ترشح هورمون‌ها
- اختلالات رفتاری
- اختلال در رشد
- مشکلات دیداری و شنیداری
- رشد دوباره تومور در مغز
عوارض ناشی از جراحی تومور مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل خطر در عمل تومور مغزی، میزان تجربه و مهارت جراح است. همان‌طور که می‌دانید، عمل جراحی مغز یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین عمل‌های جراحی است که نیاز به دانش و مهارت بسیار بالایی دارد. از این رو، انتخاب جراح خوب و باتجربه تاثیر زیادی در نتیجه عمل داشته و خطرات ناشی از آن را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. علاوه بر این، سن بیمار، شرایط جسمی و نوع عمل جراحی نیز از جمله فاکتورهای موثر در بروز عوارض بعد از عمل تومور مغزی محسوب می‌شوند.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی، اولین راهکار درمانی بیماری سرطان است که برای جلوگیری از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کار با استفاده از تزریق دارو یا مصرف قرص انجام میشود. گاهی اوقات پزشک شیمی‌درمانی را قبل از عمل جراحی و برای کوچک‌تر کردن تومور و جمع کردن آن تجویز می‌کند و در برخی مواقع نیز به عنوان درمان تکمیلی پس از عمل جراحی انجام میشود. داروهایی که در شیمی‌درمانی استفاده می‌شوند، بسته به نوع سرطان متفاوت هستند و هرکدام از آن‌ها نیز عوارض خاص خود را دارند. اما به طور کلی می‌توان گفت بیمارانی که شیمی‌درمانی می‌شوند با عوارضی چون حالت تهوع، استفراغ و ریزش مو مواجه خواهند بود.
پرتودرمانی
پرتودرمانی یکی از راه‌های درمان بیماری‌های سرطانی است که از پرتو اشعه‌های ایکس، آلفا، بتا و گاما برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. این اشعه‌ها با استفاده از یک دستگاه بر روی بدن تابیده می‌شوند و بافت‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند. در صورتی که تومور مغزی از نوع اولیه باشد، اشعه تنها بر روی ناحیه‌ای از مغز که درگیر شده است، تابانده میشود، اما اگر تومور از نوع ثانویه باشد و از سرطان دیگر نقاط بدن به مغز رسیده باشد، کل مغز مورد هدف اشعه قرار می‌گیرد. نوع جدیدتری از پرتودرمانی به تازگی مورد مطالعه قرار گرفته است که در آن از پروتون برای درمان استفاده میشود. پرتو درمانی با پروتون عوارض جانبی کمتری دارد و خطر تشعشعات را کاهش می‌دهد. از جمله عوارض پرتودرمانی می‌توان به خستگی، سردرد، از بین رفتن حافظه و خارش پوست سر اشاره کرد.
توان‌بخشی پس از درمان تومور مغزی
یکی از عوارض تومورهای مغزی، ایجاد اختلال در مهارت‌های حرکتی، دیداری، شنیداری و گفتاری فرد است. در صورت بروز چنین مواردی، توانایی‌های فرد پس از عمل جراحی مورد بازیابی قرار خواهد گرفت که به آن توان‌بخشی گفته میشود. توان‌بخشی توسط افراد متخصص در زمینه مورد نظر انجام می‌گیرد. برای توان‌بخشی پس از درمان، از پزشکان و متخصصان متعددی کمک گرفته میشود که عبارتند از:
- فیزیوتراپ: در صورتی که فرد دچار ضعف ماهیچه‌ای شده و توانایی حرکتی خود را از دست داده باشد، فیزیوتراپ می‌تواند به بازیابی توانایی‌های فیزیکی بیمار کمک کند.
- درمانگر گفتار: در صورتی که تکلم فرد آسیب دیده باشد و در ارتباط با دیگران ناتوان باشد، جلسات مشاوره با درمانگر گفتار به او پیشنهاد میشود.
- روانپزشک: بخشی از تغییرات ایجادشده مربوط به رفتار و روحیات فرد است که با کمک یک روانپزشک یا روانشناس بهبود می‌یابد.
در این مقاله در مورد تومور مغزی صحبت کردیم و انواع آن، علائم، عوامل خطر و راهکارهای درمانی آن را معرفی نمودیم. تومور مغزی یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های مربوط به مغز است که با آسیب رساندن به بافت مغزی و اعصاب، اختلالات بسیاری را برای بیمار ایجاد می‌کند.
اگر تومور مغزی خوش‌خیم باشد و به موقع درمان گردد، مشکلی جدی را به وجود نمی‌آورد، در غیر این صورت، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به بیمار وارد کرده یا حتی ممکن است مرگ او را در پی داشته باشد.
توجه داشته باشید که در صورت بروز چنین مشکلی، حتما از یک جراح مغز و اعصاب باتجربه و ماهر برای درمان بیماری و جراحی تومور کمک بگیرید. عمل جراحی تومور مغزی، عمل سنگینی است و نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد. این مسئله را جدی بگیرید و زمانی را به استراحت و بازیابی توانایی‌های از دست رفته خود اختصاص دهید تا سلامتی‌تان را هرچه زودتر به دست آورید.
